Eigenaar zijn van je huis wordt soms neergezet als het ultieme doel wat je als mens kunt bereiken. Op huurders wordt een beetje neergekeken, geloof ik. Ik ben tot nu toe altijd huurder geweest, ook mijn ouders huurden het huis waarin wij opgroeiden. Nu ik met mijn vriend samenwoon in zijn huis (de hypotheek staat op zijn naam, ik betaal een vaste maandelijkse bijdrage in de woonkosten), zie ik via hem toch ook nadelen aan het hebben van een eigen huis.
1. Het risico ligt op je schouders
Mijn vriend heeft een spaarhypotheek en dat is al heel fijn. Het betekent dat er precies bekend is, hoe zijn inleg zal groeien de komende jaren. Dus het risico van een beleggingshypotheek heeft hij niet. Wel heeft hij het risico dat het huis minder waard wordt en ja, dat is de afgelopen zeven jaar ook gebeurd. Hij kocht het huis voor 210.000 euro, inmiddels is het naar schatting ergens tussen de 170.000 en 190.000 euro waard. Mochten we het huis dus nu verkopen, dan is hij dus tussen de 20.000 en 40.000 euro “kwijtgeraakt” aan waardedaling van het huis.
2. Er moet elke maand, jaar in jaar uit, een hypotheek betaald worden
Stel dat ons inkomen achteruit gaat, dan kunnen we niet “zomaar” even ons huis verkopen en goedkoper gaan wonen. Vroeger, toen huizen nog als warme broodjes over de toonbank gingen, had je misschien wel een goede kans dat dat lukte: dat je je oude huis op tijd kon verkopen (en met geld toe) en dat je snel een kleiner huis met lagere maandlasten kon vinden. Nu kun je het schudden, zien we ook om ons heen bij mensen die (helaas) scheiden of om andere redenen kleiner willen gaan wonen. Het oude huis raakt niet verkocht, en de maandlasten blijven dus een probleem. Ik besef dat je ook in de vrije huursector niet heel gemakkelijk iets goedkopers vindt (tenzij je nu een huur hebt van 3000 euro per maand, dan kan het makkelijk minder), maar mocht je echt in de financiĂ«le problemen zitten dan zijn er wel creatieve oplossingen te bedenken. Als je huiseigenaar bent, kun je meestal niet even wat minder gaan betalen voor je hypotheek, als het wat minder gaat met je inkomen. Uiteindelijk kun je dan zelfs je huis kwijtraken door een gedwongen verkoop, en hou je er misschien nog schulden aan over ook.
3. (Of 2b.) Verhuizen is minder gemakkelijk
Dit heeft wel met puntje 2 te maken. Het is gemakkelijker om te verhuizen als je een huurhuis hebt. Stel dat je een leuke nieuwe baan krijgt in de stad 50 of 100 km verderop, of stel dat je gezin groter of kleiner wordt en je daardoor een ander huis wilt, dan kun je als huurder heel gemakkelijk een nieuw huurhuis gaan zoeken, het oude opzeggen, en verhuizen. Als huizenbezitter moet je eerst je oude huis maar zien kwijt te raken. Als je je oude huis nog niet zo lang had, of als het in waarde gedaald is, raak je er waarschijnlijk geld aan kwijt. Als je je nieuwe huis weer besluit te kopen, dan betaal je ook weer een flinke smak geld aan aankoopkosten van het nieuwe huis en moet je ook maar weer hopen dat je op de nieuwe lokatie lang genoeg blijft wonen om dat er weer uit te krijgen.
4. Onderhoud
Zoals balkondeuren, bijvoorbeeld. Of een dak dat lekt. Of een rioolafvoer die eigenlijk te weinig water aankan. Of de voegen in de buitenmuren die langzaam uit elkaar vallen. Of de afvoer die water lekt in het keukenkastje. Of een dakraam dat zijn beste tijd gehad heeft en niet meer goed isoleert. Als huurder ben je met name verantwoordelijk voor de binnenkant van je huis. Als je een nieuw kleurtje of behangetje op de muur wilt, moet je het zelf doen. Als je een nieuwe vloer wilt, meestal ook. Maar als er iets aan de “grote dingen” mis is, dan is je huisbaas degene die het mag regelen en betalen. Tijdens mijn jeugd hadden we dan wel een huisbaas waar flink bij gezeurd moest worden om ook maar iets gedaan te krijgen, maar als mijn ouders dan met juridische stappen dreigden, werd er toch zuchtend een dakdekker of een rioolbedrijf geregeld door de huiseigenaar. In mijn tweede eigen huurhuisje werd net groot onderhoud gepleegd aan de ramen toen ik er woonde, op een dag moesten we spullen op de vensterbanken weghalen, en de volgende dag had ik nieuwe, beter isolerende ramen. Mijn huurprijs werd er geen cent hoger van.
Natuurlijk kan het hebben van een eigen huis ook voordelig zijn. Een huisbaas wil meestal niet dat je grote verbouwingen doet in huis, en je moet het meestal maar doen met de badkamer en keuken die in een huurhuis zitten. Je zult altijd huur moeten blijven betalen, ook als een huizenbezitter zijn hypotheek helemaal afbetaald heeft na bijvoorbeeld een jaar of dertig. Je zult als huurder niet profiteren van stijgende huizenprijzen. De huur gaat vaak elk jaar wat omhoog, terwijl het bedrag wat je aan de hypotheek betaalt, vaak hetzelfde blijft (wel afhankelijk van de soort hypotheek die je gekozen hebt). Mijn vriend vindt het fijn dat hij door de hypotheek gedwongen wordt geld opzij te zetten (namelijk het geld wat op de geblokkeerde spaarrekening staat voor het aflossen van het huis); al heb ik dan het idee dat je jezelf ook op andere, en minder risicovolle (zie puntje 1 en 2) manieren kunt dwingen om geld opzij te zetten.
Wat ik eigenlijk maar wil zeggen is dat het kopen van een huis lang niet altijd de beste optie hoeft te zijn. Huren kan ook best prima zijn.
Spaarolifantje 