Rustige december

Het lijkt zowaar eens te gaan lukken: een rustige december.

Met vier familiebezoeken, dat wel. Sinterklaas, een verjaardag, kerst, en oud op nieuw.

Met maar een paar cadeautjes te vergeven (met de sint en met de verjaardag), en die zijn al gekocht.

Ik werk normale uren op mijn werk, geen overuren. Dat was vorig jaar december ook wel anders, en natuurlijk kan het altijd nog gebeuren als er iemand ziek wordt, maar hopelijk niet.

Wat een heerlijkheid. Eigenlijk zou iedereen dat zo moeten doen: wél samenkomen met de mensen die je lief zijn, maar níet lopen stressen over cadeautjes of inkopen of recepten…

Tien jaar beleggen – de cijfers

Ik schreef vanmorgen meer in het algemeen over mijn ervaring met beleggen. Al snel kwam, terecht misschien, de vraag naar wat voor groei ik in die tijd gezien heb.

Een paar jaar geleden heb ik alle cijfers vanaf het begin bij elkaar gezocht. In het begin, in 2006, kreeg ik nog papieren afschriften thuis, bijvoorbeeld. In 2010 of zo heb ik die cijfers allemaal in een spreadsheet gezet, en sindsdien vul ik het regelmatig aan.

In dit spreadsheetprogramma kan ik vervolgens de XIRR-functie gebruiken om uit te laten rekenen, wat de gemiddelde groei per jaar is geweest.

Dat heb ik vandaag dan nog maar weer een keertje gedaan, met de meest recente cijfers. Daaruit blijkt op dit moment een gemiddelde groei van 5,1% per jaar sinds 2006. Mijn verschillende aandelenfondsen groeiden gemiddeld met 7,5%, mijn obligatiefondsen gemiddeld met 2,4%. En ja, voor de goede (intuïtieve) rekenaars onder ons: de verdeling is altijd ongeveer half half geweest.

Ik ben behoorlijk blij met dit resultaat tot nu toe. Hopelijk gaat het ook zo door in de toekomst. Mijn huidige beleggingsstrategie is te vinden op de pagina over beleggingen.

 

 

Tien jaar beleggen

Ik las bij Zuinigaan over haar ervaringen met beleggen. Ik weet nog dat ze twee maanden geleden schreef, dat de waarde van haar beleggingen na een jaar beleggen gestegen was met een paar procent, en dat ze daar blij mee was, want de spaarrente is lager. Maar inmiddels is de waarde van haar beleggingen weer wat gedaald, en nu is ze min of meer weer terug bij af (min of meer 0% opbrengst sinds haar eerste inleg 14 maanden geleden).

Zelf beleg ik nu ruim tien jaar.

Een paar uur na plaatsen van deze post ingevoegd op veler verzoek: mijn gemiddelde opbrengst over die tien jaar is 5,1% per jaar. Ik heb altijd belegd in een combinatie van aandelenfondsen en obligatiefondsen. In de volgende post schrijf ik een iets uitgebreider verslag…

Ik begon in januari 2006 met 1000 euro die ik kon missen (ik had ze over van mijn eindejaarsuitkering). In maart van dat jaar legde ik er nog eens 1000 euro bij, een bedrag wat over was gebleven van mijn salarissen van januari t/m maart. Daarna deed ik twee jaar niets, qua beleggingen.

Een rustig begin, dus. Zo kon ik een beetje wennen aan dat idee van beleggen. Want het is niet zonder risico. Spaargeld is gegarandeerd dankzij het depositogarantiestelsel, tot 100.000 euro per bank per individu. En als de bank zegt, dat ze je 1% rente geven per jaar, dan krijg je ook 1% rente per jaar (hoewel het de bank dan ook weer vrij staat om in de loop van de tijd het percentage te veranderen).

Bij beleggen is (natuurlijk) niets gegarandeerd. Je inleg is niet veilig, de opbrengst is niet gegarandeerd, resultaten in het verleden bieden geen garantie voor de toekomst…

Dat is dus behoorlijk onzeker. Daar moet je tegen kunnen. En misschien moet je ook wel de tijd nemen om aan dat idee te wennen. Als je nog nooit belegd hebt, en je voelt je er een beetje angstig over, begin dan met weinig. Als het goed is, heb je met beleggen geen haast. Als je wel haast zou hebben, als je zou gaan beleggen omdat je 10% winst per jaar moet halen, dan kan ik je vertellen dat dat (waarschijnlijk) niet gaat werken. (Je kan ook een keer geluk hebben…).

Dus als het goed is, beleg je voor de lange termijn. En dan heb je dus ook in die eerste paar jaar de tijd om goed te beginnen: je goed in te lezen in wat beleggen is en in welke beleggingen jij kiest. Ik heb zelf veel gehad aan biebboeken over beleggen, en ook online is veel informatie (let op: goede en slechte) te vinden. En daarnaast geeft een rustige start, met een kleiner bedrag, je ook de kans om te ervaren of je het ook emotioneel aan kunt en je hoofd koel kunt houden.

ASN Groenprojectenfonds alweer dicht

Eergisteren logde ik in bij de ASN-bank en kreeg bericht, dat er tijdelijk geen orders meer mogelijk zijn in het ASN Groenprojectenfonds. Dit heeft te maken met het feit, dat er altijd tegen het einde van het jaar een enorme toeloop is, omdat mensen willen profiteren van de belastingvoordelen die zo’n groenfonds biedt. Wil het groenfonds echter z’n officiële status houden, dan moet een bepaald percentage van het ingelegde geld ook echt groen belegd zijn. Dat gaat natuurlijk niet, als het fonds normaal zeg 4 miljoen beheert, en dan in november en december ineens zeg 2 miljoen extra inleg ziet (geld dat mensen dan graag in januari trouwens ook weer terug willen hebben, alstublieft dankuwel).

Dus het fonds wordt aan het einde van het jaar afgesloten voor nieuwe inleg.

In 2013 was het net voor de kerst zo ver.

In 2014 was het op 28 november zo ver.

In 2015 was het op 5 december zo ver.

Hmm, en dan dit jaar weer een paar weken eerder, blijkbaar.

Ik heb recent mijn participatie in dit fonds uitgebreid naar bijna 15.000 euro (dat zie je nog niet terug in mijn beleggingsoverzicht, omdat ik dat maar een keer per kwartaal aanpas). En ben dus blij dat ik dat nog heb kunnen doen, voordat het weer op slot ging.

Ik ben overigens niet van plan om in januari weer te verkopen!

Risico’s van crowdfunding

Zaterdag schreef Pieter de Kloos op mijn blog, dat hij niet zo blij was met zijn resultaten van crowdfunding via Geldvoorelkaar (zie hier).

En vrijdag was er al een item op nu.nl over dat mensen de risico’s van crowdfunding vaak onderschatten, volgens een onderzoek van de AFM.

Ik denk dat dat waar is. Crowdfunding klinkt zo leuk. Samen met andere mensen, samen met een hele menigte allemaal je steentje bijdragen om iets te financieren. Vaak zijn de projecten die je gaat financieren interessant, leuk, nieuw. Ze spreken je aan. Je leert de mensen die om geld vragen vaak enigszins persoonlijk kennen, omdat ze hun plan promoten in interviews, blogs of filmpjes.

Misschien dat daardoor het risico lager lijkt. Je wordt persoonlijk aangesproken door bepaalde plannen, je kijkt er enthousiast naar en niet met een zakelijke blik. Je vertrouwt Jan, Jantine of Sasha er op, dat ze hun plan gaan uitvoeren en er hun best op gaan doen.

Volgens de AFM schatten veel mensen de kans op mislukking van een bepaald project rond de 2,5% in. En dat vindt de AFM een te lage inschatting. Ik denk dat Pieter de Kloos (drie van zijn tien projecten bij geldvoorelkaar zijn gestopt met terugbetalen, dus 30% “mislukking”) en ik (bij mij zijn het er drie van de achttien, dus 17%) het met de AFM eens kunnen zijn.

Soms is crowdfunding trouwens ook niet echt winstgevend bedoeld. Je geeft bijvoorbeeld geld aan een bepaald project, omdat je vindt dat dat project doorgang moet vinden. Soms wordt er ook helemaal geen winst beloofd. Ook dan kom je trouwens misschien wel van een koude kermis thuis, als op een gegeven moment toch de stekker uit het project getrokken wordt … heb je bijgedragen, en gaat het alsnog niet door!

Maar als je in crowdfunding belegt, omdat je winst wil halen uit je geld, dan moet je helemaal begrijpen dat er vele factoren zijn die het succes van een onderneming negatief kunnen beïnvloeden.
Opstartende bedrijven zijn vaak erg kwetsbaar, bijvoorbeeld, omdat ze nog niet veel tegenslagen kunnen hebben voordat de bankrekening leeg is. En mensen die voor het eerst gaan ondernemen, zijn ook vaak kwetsbaar, bijvoorbeeld omdat ze nog niet zoveel ervaring hebben met ondernemen, onderhandelen, administreren, verkopen, enzovoort. Er zijn zelfs factoren die niet eens direct te maken hebben met de specifieke ondernemer of onderneming die je ondersteunt. Het kan bijvoorbeeld bij de volgende economische crisis heel goed zijn dat er bedrijven instorten puur omdat hun klanten toch wat minder geld uit gaan geven in crisisjaren.
Tenslotte… heb je natuurlijk ook nog eens de echte oplichters. Mensen die enthousiast een leuk lijkend plannetje promoten en er dan vervolgens gewoon met het geld vandoor gaan. Dat bestaat ook nog eens.

Crowdfunding-websites promoten natuurlijk het crowdfunden. Zij maken er reclame voor, want zij verdienen er hun geld mee. Geldvoorelkaar schrijft bijvoorbeeld op hun homepage:

Daaronder staat dan nog wel, zoals het hoort:

…maar misschien zijn veel mensen tegen die tijd al enthousiast op zoek gegaan naar die investeringen die 4% tot 12,5% opbrengen… Misschien ook niet doorhebbend dat er slechts aangeboden rendementen staat… en dat die dus eerst nog maar eens waargemaakt moeten gaan worden.

Mijn eigen echte rendement bij geldvoorelkaar gaat hopelijk nog positief zijn, dus dat ik uiteindelijk meer geld terugkrijg dan wat ik er in gestopt heb. In december geef ik ook weer een halfjaarlijkse update (hier de update van juni). Ik heb uitgerekend, dat mijn echte rendement nog op gemiddeld 1,5% per jaar uit kan komen, maar alleen als in de komende drie jaar nog alle resterende terugbetalingen binnen blijven komen. En dat, terwijl mij  oorspronkelijk een rendement van gemiddeld 8% beloofd werd …

Dus voor iedereen die overweegt te beleggen in crowdfunding, zou ik willen zeggen: halveer in ieder geval in gedachten al eens het beloofde rendement. Als je dat gaat halen, mag je al in je handen knijpen. En schat de kans dat “jouw” onderneming er over vijf jaar nog is, eens op “slechts” 80% in, want dat is waarschijnlijk wel een reëel percentage. En kijk dan nog eens, of je het wel allemaal de moeite waard vindt…

Een eigen huis?

Zoals sommigen misschien wel weten, woon ik samen met mijn vriend in zijn huis. Ik betaal hem een bijdrage in de woonlasten, waardoor we allebei ongeveer de helft van de woonlasten betalen. Mijn 400 euro per maand betaalt voor:

• de helft van de hypotheekrente na hypotheekrenteaftrek
• gas/water/licht
• gemeentelijke verzekeringen en afvalheffingen

Mijn vriend betaalt ook 400 euro voor deze dingen, en betaalt daarnaast per maand een bepaald bedrag als inleg op het spaargedeelte van zijn hypotheek. Ik betaal niet mee aan die inleg, en ik zal er straks/ooit (dus) ook niks van terugzien. Het is immers het huis van mijn vriend en ook zijn hypotheek.

Nu zijn we vorige week naar een mogelijk volgend huis gaan kijken voor ons tweeën. Een koophuis. Niet speciaal groter dan ons huidige huis, maar wel op een veel mooiere locatie. En daarom ook duurder.

Ik zou dan zelf (ook) een hypotheek nemen. Snelle berekeningen gaven aan, dat ik dan ongeveer 700-800 euro per maand kwijt zou zijn aan de lasten (weer inclusief gas/water/licht), en daarnaast zou ik “gedwongen” zijn om zo’n 500 euro per maand in te leggen in de annuïteitenhypotheek. Goh, dan ziet mijn uitgavenplaatje er ineens heel anders uit, dan nu.

Uiteindelijk zijn we toch niet geïnteresseerd in dit huis. Het kwam een beetje in de buurt van wat we wilden, maar was het toch niet helemaal. Dus we gaan weer verder kijken.

In de tussentijd ga ik wel even zorgen dat mijn spaarrekening wat meer gevuld is. Stel dat we een huis tegenkomen wat echt leuk is, dan wil ik wel wat geld in kunnen leggen.

Beleggingen en de wereld

Op Amerikaanse fora zie ik mensen in paniek raken: Trump heeft gewonnen! Dus de dollar zal minder waard worden, dus ik ga metalen kopen van het geld dat nu op mijn spaarrekening staat als buffer. Of: Trump heeft gewonnen, ik wil alle aandelen die ik in mijn pensioenpotje heb, nu verkopen!

En ik, wat doe ik?

Ik doe helemaal niets. De aandelen die ik heb (zie de Beleggingspagina), die hou ik. Ze zullen vast de komende dagen iets in waarde dalen. Dat is dan maar zo. Misschien is “Trump” ook het begin van de volgende financiële crisis, maar ook dat is dan maar zo.

Ik heb er vertrouwen in dat uiteindelijk de aandelenmarkt een stijgende lijn zal laten zien, ook de milieuvriendelijkere bedrijven waar ik in beleg via mijn fondsen. Bedrijven blijven functioneren, bedrijven blijven dingen verkopen aan mensen. Mensen binnen bedrijven blijven ook nieuwe dingen bedenken, efficiëntere productiemethoden, nieuwe waardevolle dingen die mensen zullen willen hebben (en die ook het leven weer een stukje leuker maken).

Het wordt een interessante tijd, dat zeker. Ik denk niet dat het erg saai wordt de komende paar maanden, zowel in de wereld als op de aandelenmarkt. We gaan het zien…

Uitgaven in oktober

In oktober gaf ik redelijk weinig geld uit. 1255 euro en centen. Het was een rustig maandje. Maar ja, geen dure vakantie deze maand en ook geen andere grotere onregelmatige uitgaven, dan is het al snel een lager totaalbedrag. En da’s maar goed ook.

Hieronder weer het lijstje:

Bij de vaste uitgaven zie je dat ik bij de mobiele telefoon deze maand een prima bedragje had, maar dat ik nog iets achterloop van de vorige maand. Hopelijk haal ik dat voor het einde van het jaar nog in, en anders, nou ja, heb ik er dit jaar een euro of 3 teveel aan uitgegeven.

In oktober betaalde ik weer servicekosten voor mijn beleggingen. Hierdoor is het bedrag voor bankkosten weer verder in het rood gedoken. De komende maanden haal ik dat ook niet helemaal meer in, denk ik. Ach ja. Ik heb nog steeds twee betaalrekeningen, het zou 25 euro in het jaar schelen als ik er daar eentje van op zou zeggen, maar ik vind het dan ook wel weer handig om bij twee banken te bankieren.

Wat betreft kleding en uiterlijk kocht ik mezelf deze maand suf aan onderbroeken en warme sokken. Voor wel dertig hele euro’s. Ik kan er mee leven. En komende maand ga ik ook gewoon nog een keertje naar de kapper. Daardoor weet ik wel zeker, dat ik mijn jaarbudget dit jaar niet ga halen, maar dat is dan maar zo.

Qua vervoer hou ik dit jaar dan weer wel heel veel geld over. Misschien kan ik mijn gekochte schoenen her-boeken van “kleding” naar “vervoer” en zo bij beide categorieën op nul uitkomen? Immers, ze verslijten doordat ik loop… Maar goed. Het is fijn om dit te zien, dit is dan tenminste een categorie die ik blijkbaar (te) ruim ingeschat heb.

Vrij te besteden, oei… Ik gaf deze maand 67 euro uit aan het duurste bibliotheekabonnement wat er is (mag daardoor 15 boeken tegelijk lenen en ze bijna twee maanden houden en dan ook nog eens reserveren wat ik maar wil, zolang ik de binnengekomen gereserveerde boeken dan ook maar op tijd ophaal). Daarnaast 24 euro voor cadeautjes voor mijn familie (ook alvast voor december) en 12 euro voor een dopper voor mezelf (ik moet bekennen dat ik ‘m nog maar weinig gebruikt heb, en het leek me nog wel zo handig om die gewoon altijd op mijn bureau te zetten…). En eh … 25 euro aan staatsloten, bloos.

Bij goede doelen gaf ik deze maand minder uit dan gemiddeld; hier denk ik aan het einde van het jaar ongeveer rond de nul uit te komen, wat de bedoeling was vanaf het begin. Daar staan gewoon door het jaar heen bepaalde donaties gepland, maar aan het eind van het jaar zijn dat er minder.

Bij verzekeringen ging de kwartaalpremie voor de inboedel-, rechtsbijstand- en reisverzekering er weer af. Ik moet weer eens naar de verzekeringen gaan kijken ook, voor het einde van het jaar.

Ik belegde weer teveel geld deze maand. Dat vind ik verder niet erg. Ik ga dit jaar zwaar in het rood uitkomen qua beleggingen omdat ik meer ingelegd heb, dan gepland. En dat geeft dit budgetteerprogramma, YNAB, met rood aan. Ik vind dat helemaal niet erg. Bij het pensioenbeleggen mag ik dit jaar niets meer inleggen, dus daar sta ik voor het einde van het jaar dan weer wel in het zwart.

Op naar een pensioenleeftijd van 70+ jaar

Op nu.nl gisteravond het bericht dat de pensioenleeftijd vanaf 2022 (vijf jaar vanaf nu) 67 jaar en 3 maanden gaat worden. Ik denk dat er wat zuchten geslaakt worden onder de nu 62 en 63-jarigen die dit lezen (mensen geboren in 1953 en 1954). Want dit gaat voor hen betekenen dat ze nog drie maanden langer door moeten. Dachten ze tot enkele jaren geleden dat ze maar tot 65-jarige leeftijd hoefden (en dus in 2019 of 2020 klaar zouden zijn), inmiddels weten ze dus dat ze tot 2022 of 2023 door moeten (tenzij ze de tussenjaren met eigen geld financieren of het zich kunnen veroorloven om een pensioenpotje al eerder aan te spreken).

Het is nogal het verschil!

Op mijn werk werk ik veel met oudere medewerkers. Nieuwe komen er niet meer bij, want interne bezuinigingen. En de oudere medewerkers vallen niet meer af, want wegvallende vervroegd pensioen-regelingen en optrekkende AOW-leeftijd. Ik vind dat wel zorgelijk. Ze vallen niet af en moeten doorwerken, maar het ziekteverzuim is hoog (goh) en ook hebben ze vaak nog extra rechten op vrije dagen (vind ik trouwens ook wel terecht). Dit leidt ertoe, dat de werkdruk hoog is voor de mensen die wel die dag op het werk verschijnen omdat ze niet ziek zijn of een vrije dag opgenomen hebben.

Ik denk dat voor veel 60-plussers de werkweek om diverse redenen zwaar kan zijn, bijvoorbeeld vanwege hun eigen gezondheid of vanwege veranderend beleid op het werk. Misschien ben je het als 62-jarige na de 15e reorganisatie of de 40e grote verandering in je werkrichtlijnen wel zat, maar dan moet je nog maar even een paar jaar door…

Ik vind het erg zuur voor mijn oudere collega’s dat ze langer door moeten. Zelf ben ik dus van plan om (veel) eerder mijn eigen “pensioen” bij elkaar verdiend te hebben, zodat ik mijn eigen pensioenleeftijd zal kunnen bepalen. Dat ik dat dan zelf betaal, tja. Maar ik begrijp ook wel dat mijn oudere collega’s zich niet  heel goed op de huidige situatie voorbereid kunnen hebben. Decennialang leek het, of ook zij rond hun 60e wel met de een of andere regeling zouden kunnen gaan. En de pensioenfondsen hebben ook heel lang geruststellende jaarbriefjes gestuurd, dat alles wel goed zou komen. Ik kan me voorstellen dat je je dan als huidige 55- tot 65-jarige wel een beetje bekocht voelt…

Je zou je ook